Kanał: Dzielnice Szczecina

Metryczka

  • Widownia: 39960
  • Produkcja: AlfaTV 2016
  • Zdjęcia: Bartosz Semanycz, Arkadiusz Sielicki
  • Montaż: Grzegorz Lickiewicz
  • Realizacja: Ryszard Sielicki

Opis

Stare Miasto to najstarsza część Szczecina. Najbardziej wartościowe zabytki na Starym Mieście to katedra św. Jakuba, Zamek Książąt Pomorskich, Stary Ratusz, Baszta Siedmiu Płaszczy, czy Kamienica Loitzów. Współczesne Stare Miasto charakteryzuje się także licznymi skwerami i zieleńcami.  Na pobyt stały zameldowanych jest tu około 4600 osób.


Gmach Rektoratu Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie przy ul. Rybackiej
powstał w latach 1901-1904. Zaprojektowany został przez niemieckiego architekta Adolfa
Meyera-Schwartaua w stylu północnoniemieckiego renesansu. Wzniesiony na nieregularnym planie, pokryty gruboziarnistym tynkiem budynek posadowiony jest na cokole z czerwonego szwedzkiego granitu, a dekoracyjne detale architektoniczne: portyki, tralki, zwieńczenia,wykusze, gzymsy, opaski okienne, wykonano z czerwonego piaskowca wezerskiego. Uwagę zwracają portal nad wejściem głównym i zwieńczenia drzwi bocznych, ozdobione dekoracyjnymi elementami z piaskowca. Wysmukła wieża pokryta miedzianym, spatynowanym hełmem z daleka wyodrębnia budowlę spośród otoczenia. Na parterze znajduje się hol z gwiaździstym sklepieniem i rzeźbionymi żebrami, prowadzący do sali, pełniącej obecnie funkcję auli, ze stropem wspartym na dziesięciu kolumnach.
Pierwotnym przeznaczeniem budowli była siedziba władz administracyjnych miasta
Szczecina, które nie mieściły się już w gmachu Nowego Ratusza. Swoje miejsce znalazły tu oddziały nadzoru miejskiego: Dział Opieki Społecznej, Sąd Rzemieślniczy, Wydział ds.Budowy Ulic i Sieci Kanalizacyjnej, Urząd Meldunkowy oraz Sala Ślubów i Sala Posiedzeń Komisji, a także, w sali na parterze, Kasa Oszczędnościowa. W marcu 1948 r. gmach przy ul. Rybackiej otrzymała na swoją siedzibę powołana wówczas Akademia Lekarska w Szczecinie. Od początku mieściły się tu władze i administracja uczelni, jednostki naukowo-dydaktyczne, sale dydaktyczne oraz biblioteka, która w 2007 r. przeniosła się do oddzielnego budynku. Obecnie znajduje się tu również Muzeum Historii Medycyny PAM. 
Wnętrze Rektoratu jest sukcesywnie odnawiane i modernizowane. W latach 2006-2007 budynek został poddany rewitalizacji. Pieniądze n a ten cel, oprócz własnego wkładu, Akademia uzyskała z funduszy unijnych oraz budżetu państwa. Gmach jest wpisany do rejestru zabytków Szczecina i podlega ochronie. 

Trafostacja Sztuki to unikatowe miejsce w centrum Szczecina. Mieści się w zabytkowej transformatorowni przy ul. Świętego Ducha. Zaprojektowana w 1912 roku modernistyczna bryła, nawiązuje swoją ceglaną formą do najstarszego w mieście Kościoła Św. Jana. Po rewitalizacji (2012-2013) nowoczesne wyposażenie usytuowanych na kilku piętrach pomieszczeń umożliwi zróżnicowaną działalność wystawową, a imponujący hall główny pozwoli na prezentację interdyscyplinarnych projektów. 

Kościół św. Jana Ewangelisty– gotycki, nieorientowany kościół pofranciszkański przy ul. św. Ducha 9 w Szczecinie. Jest jedynym zachowanym obiektem dawnego gotyckiego, franciszkańskiego kompleksu klasztornego. Kościół znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Rynek Sienny to główny plac staromiejski w formie rynku w dzielnicy Śródmieście na osiedlu Stare Miasto. Plac otaczają ulice Sienna oraz Mściwoja II, do placu dochodzi również ulica Osiek. Nazwa rynku pochodzi od siana, którym w tym miejscu handlowano.

Ratuszu Staromiejskim mieści się Muzeum Historii Szczecina – oddział Muzeum Narodowego. Wystawy stałe są poświęcone historii i kulturze Szczecina. W gotyckiej piwnicy mieści się restauracja. Ratusz wchodzi w skład międzynarodowej trasy turystycznej Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Kamienica Loitzów (niem. Loitzenhaus) - jeden z najbardziej znanych i najcenniejszych zabytków Szczecina z epoki późnego gotyku, jeden z niewielu budynków dawnego budownictwa mieszczańskiego w mieście.

Bazylika archikatedralna pw. św. Jakuba – najważniejszy kościół miasta Szczecina oraz najważniejsza budowla sakralna w naszej części Pomorza Zachodniego, zarówno przed 1945 rokiem jak i obecnie. Zlokalizowany na Starym Mieście przy ulicy św. Jakuba 1.

Plac Orła Białego (niem. Rossmarkt) znany historycznie jako Rynek Koński (Roßmarkt), bowiem w jego połudnowo-zachodniej części już w średniowieczu, znajdował się młyn koński. Centrum placu wyznacza Fontanna Orła Białego z 1732 roku. Nieopodal znajduje się Pałac Grumbkowa (Pałac pod Globusem) i katedra. Plac Orła Białego jest najstarszym placem w Szczecinie.

Pałac Klasycystyczny (zwany pałacem Bartza oraz pałacem Velthusena) - znajduje się w narożniku pl. Orła Białego w Szczecinie, u zbiegu ulic Staromłyńskiej i Łaziebnej.

Wybudowany został w latach 1778-1779 przez szczecińskiego przemysłowca i kupca Georga Ch. Velthusena. Początkowo winiarnia i skład win prowadzony przez Georga Ch. Velthusena. Następnie, w latach 1874-1920 siedziba fabryki fortepianów Georga Wolkenhauera. W kolejnych latach, do roku 1944 w budynku znajdował się Prowincjonalny Bank Pomorski ("Girocentrale Pommern"). Pałac został zbombardowany 21 kwietnia 1943 roku. Odbudowano go 15 lat później (w latach 1959-1962). Od roku 1963 do czasów obecnych w budynku znajduje się Zespół Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego.

Wystrój elewacji jest przykładem architektury pomiędzy barokiem i klasycyzmem. W nadprożach okien I piętra znajdują się popiersia 20 polskich i zagranicznych kompozytorów (przed II wojną światową były tu popiersia filozofów). Na tympanonach budynku przedstawiono scenki związane z winobraniem i transportem beczek wina (nawiązanie do profesji pierwszego właściciela pałacu).

Pałac pod Głowami przy pl. Żołnierza Polskiego 2 – klasycystyczny budynek z końca XVIII wieku składający się z 2 budowli połączonych ze sobą w 1889 roku.

Od roku 1889 aż do końca II wojny światowej pałac służył władzom wojskowym. Po powojennej odbudowie, w 1958 roku został przekazany instytucjom kulturalnym.

W części zachodniej mieści się obecnie Klub 13 Muz (założony przez Gałczyńskiego podczas jego krótkiego szczecińskiego epizodu), w części wschodniej – Muzeum Sztuki Współczesnej, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Nazwa pałacu pochodzi od dziewięciu głów zdobiących szczyty jego okien. Przed II wojną światową w nadprożach okien pierwszego piętra widniały głowy antycznych herosów. W czasie powojennej odbudowy (oraz późniejszego remontu) zamiast antycznych popiersi umieszczono głowy szczecinian związanych z kulturą (Władysław Filipowiak, Zofia Krzymuska-Fafius, Stefan Kwilecki, Jan Papuga, Bohdan Skłodowski, Janina Kosińska-Brzozowska, Józef Barecki, Antoni Huebner, Józef Gruda). W ten sposób ich twórca, Sławomir Lewiński, chciał podkreślić młodą jeszcze polskość miasta. Wewnątrz budynku w kilku pomieszczeniach zachowały się pierwotne sztukaterie.

Zamek Książąt Pomorskich tworzy 5 skrzydeł (południowe, północne, wschodnie, zachodnie, i Mennicze), z których cztery ostatnie są trójkondygnacjowe, a pierwsze czterokondygnacjowe. Skrzydła południowe i Mennicze przykryte są wysokimi dachami dwuspadowymi z dekoracyjnymi lukarnami; w skrzydle południowym połacie dachu przesłonięte są w znacznej części przez wolutowo-maswerkowe attyki. Bryłę obiektu urozmaicają cztery wieże: Dzwonów (pięciokondygnacjowa) - usytuowana przy zachodniej ścianie skrzydła północnego, Zegarowa (sześciokondygnacjowa) - przy elewacji wschodniej skrzydła południowego, Więzienna (sześciokondygnacjowa) - przy narożniku południowo-zachodnim skrzydła południowego oraz Zachodnia (sześciokondygnacjowa, mieszcząca klatkę schodową) - przy elewacji wschodniej skrzydła zachodniego.

Historia kościoła pw. św. Piotra i Pawła w Szczecinie sięga XIIw. i wiąże się z osobą króla Bolesława III Krzywoustego (1086–1128) oraz osobą św. Ottona, biskupa Bambargu (1060-1139). Ten niemiecki święty odegrał decydującą rolę w chrystianizacji słowiańskiej dzielnicy pomorskiej, w której później niż na innych ziemiach zamieszkałych przez Słowian zakorzeniło się chrześcijaństwo.

Plac Solidarności jest położony w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta, w eksponowanym miejscu, obok ważnych zabytków – gotyckiego kościoła św. Piotra i Pawła – jednej z najstarszych świątyń Szczecina, Bramy Królewskiej – barokowej pozostałości pruskich fortyfikacji, wzniesionej jako jeden z cztereczch wjazdów do miasta przez Gerharda Corneliusa van Walrave w latach 1734-1738 i ceglanej siedziby policji – okazałego gmachu urzędu powstałego w początku XX wieku, według planów berlińskiego architekta Oskara Launera. W grudniu 2005 r. odsłonięto ustawiony od strony kościoła pomnik ofiar Grudnia’70 – z żeliwną rzeźbą „Anioła Wolności” Czesława Dźwigaja. W 2014 roku u zbiegu ulic Matejki i Małopolskiej w miejscu przedwojennego Konzerthausu stanęła Filharmonia Szczecińska.

Brama Królewska - brama miejska Szczecina, znajduje się na pl. Hołdu Pruskiego (u zbiegu ul. Jana Matejki i pl. Żołnierza Polskiego). Powstała latach 1725-28 z okazji zajęcia miasta przez Prusy według projektu holenderskiego projektanta fortyfikacji Gerharda Corneliusa van Wallrawe (autora m.in. przebudowy twierdzy kłodzkiej i magdeburskiej).

Park Żeromskiego powstał na miejscu dwóch cmentarzy: Francuskiego i Grabowskiego. Z powierzchnią 25 ha jest drugim co do wielkości parkiem Szczecina. Przeważają w nim drzewa liściaste, część z nich to prawdziwe okazy, z obwodem pnia ponad 300 cm. W Parku rośnie 177 gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Z Parkiem Żeromskiego graniczy Plac Adama Mickiewicza. 3 maja 1960 r. odsłonięto tutaj pomnik poety, któremu plac zawdzięcza swoją nazwę. Został zaprojektowany przez Sławomira Lewińskiego. 

W bezpośrednim sąsiedztwie Parku Żeromskiego usytuowana jest Cerkiew św. Mikołaja. Świątynia zbudowana jest w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego i powstała w 2011 roku.  

Wały Chrobrego - taras widokowy o długości ok. 500 m w Szczecinie na skarpie wzdłuż Odry. Słynne założenie urbanistyczno-architektoniczne współtworzące, wraz z Gmachem Głównym Muzeum Narodowego w Szczecinie, Zamkiem Książąt Pomorskich i katedrą pw. św. Jakuba, nadodrzańską sylwetę miasta, widoczną z głównych tras dojazdowych od wschodu biegnących przez mosty i wiadukty. Zaprojektowane i wzniesione według koncepcji Wilhelma Meyera-Schwartau w latach 1902-1921 z inicjatywy nadburmistrza Hermanna Hakena, na cześć którego został taras pierwotnie nazwany.

W południowej części Wałów Chrobrego znajdują się dwa potężne gmachy, w których swoją siedzibę ma Akademia Morska w Szczecinie. Pierwszy z budynków od strony południowej ma tynkowaną elewację oraz szczyty zdobione wazami. owstał on w latach 1902-1905 według projektu Emila Drewsa. Jego pierwotnym przeznaczeniem była siedziba Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Czteroskrzydłowa bryła budynku zrealizowana została wokół czworobocznego dziedzińca. We wnętrzu zaprojektowano mieszkania służbowe i biura. Pierwotnie zdobione były boazeriami. Do dzisiaj zachowana jest reprezentacyjna klatka schodowa. Drugi gmach, zbudowany z czerwonej cegły oraz bogato ozdobiony rzeźbami w piaskowcu, przeznaczony był na siedzibę Naczelnej Dyrekcji Ceł. Budynek projektowany był do 1912 roku przez dr. K. Hinckeldeyna, następnie przez szczecińskiego architekta Osterwolda, który również nadzorował prace budowlane przy obiekcie. Prace ukończono w 1921 roku. 

Oba budynki powstały w stylu północnoniemieckiego renesansu i swoją forma nawiązywały do gmachu dzisiejszego Urzędu Wojewódzkiego. Pomimo, że w tamtym okresie unikano już form historycznych, budynki zostały zaprojektowane tak aby zachować harmonijny układ całego założenia Wałów Chrobrego.

Od 1968 roku w obu budynkach swoją siedzibę ma Akademia Morska w Szczecinie. W ramach trzech wydziałów kształci się tu kadry oficerskie, nawigatorów i mechaników. 

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie – nazwa najokazalszej siedziby Muzeum Narodowego w Szczecinie mieszczącej się na Wałach Chrobrego. Znajdują się tu działy: Morski, Kultur Pozaeuropejskich, Etnografii Pomorza, Numizmatyki oraz Edukacji. O zabudowaniu Wałów Chrobrego (ówczesnych Hakentarasse) zadecydowano w roku 1901 roku. Gmach wybudowany w latach 1908-1911 według projektu Wilhelma Meyera-Schwartau. Pierwotnie znajdowało się tutaj Muzeum Miejskie, otwarte oficjalnie 23 czerwca 1913 roku, mieszczące zbiory sztuki.

Wybudowany na planie litery E nawiązuje swoim stylem do modernizmu i secesji. Pomiędzy arkadami portyku fasady głównej – od strony Odry – znajdują się reliefy, przedstawiające cztery obiekty symbolizujące epoki kultury: piramidę Cheopsa (kultura egipska), Partenon (kultura grecko-rzymska), katedrę w Kolonii (kultura średniowieczna) oraz Bazylikę św. Piotra (kultura renesansu włoskiego). Na ścianie południowej znajdują się kobiece postacie symbolizujące malarstwo, grafikę i rzeźbę. Powierzchnia wystawowa obiektu to 5563. Wysokość gmachu wraz z kopułą wynosi 54 m. Gmach nigdy nie został ukończony. Otwarcie pierwszej części – mniej więcej połowy założenia w 1913 roku, było jednocześnie końcem inwestycji. W następnym roku wybuchła pierwsza wojna światowa. Pierwotne założenie przewidywało czteroskrzydłowy budynek z traktem na osi, i dwoma dziedzińcami wewnętrznymi. Do ukończenia pierwotnego założenia nigdy nie powrócono.

W roku 1944 podczas trwających nalotów gmach został zniszczony, a 21 marca 1945 r. najcenniejsze eksponaty wywieziono do zamku w Koburgu. 29 czerwca 1948 r. otwarto tutaj Muzeum Morskie, wcielone dwa lata później w oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Od 1 stycznia 1976 na piętrze budynku znajduje się Teatr Współczesny.

Nowe bulwary zbudowano na Obu brzegach Odry. Piastowski ma 909,5 metrów. Zaczyna się na wysokości zjazdu z Trasy Zamkowej, a kończy aż za Mostem Długim przy Bulwarze Nadodrzańskim. Bulwar Gdyński jest krótszy (pół kilometra), ale jest równie uroczy. Ciągnie się po stronie Urzędu Celnego od Mostu Długiego do Trasy Zamkowej. Oba bulwary przybliżają Szczecin do wody od kilku do kilkunastu metrów po każdej stronie brzegu. Wyposażono je we wszystko co potrzebne spacerowiczom i żeglarzom. 

źródło: wikipedia.org, gs24.pl, pum.edu.pl, kochamszczecin.pl